İyi uyumak bunama ve ölüm riskini önemli ölçüde azaltıyor

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Uyku sadece hafızanız için iyi değildir; aynı zamanda bunama ve ölüm riskinizi azaltabilir. Demanslı bireylerin sıklıkla yetersiz ve bölünmüş uyku uyudukları bir süredir biliniyor olsa da, iki yeni çalışma, yeterince uyumadığınız takdirde demans riskinizin arttığını göstermektedir.

Her gece altı ila sekiz saat uyuyun

İlk çalışmada, Harvard Tıp Fakültesi’ndeki araştırmacılar, 2013 veya 2014’te uyku özelliklerine ilişkin kendi raporları ile beş yıl sonra demans ve/veya ölüm gelişimi arasındaki ilişkiyi incelemek için Ulusal Sağlık ve Yaşlanma Eğilimleri Çalışmasına katılan 65 yaş ve üstü 2.800’den fazla birey üzerinde çalışmıştır. Araştırmacılar, gecede beş saatten az uyuyan bireylerde demans gelişme olasılığının iki kat, ölüm olasılığının ise altı ila sekiz saat uyuyanlara kıyasla iki kat daha fazla olduğunu tespit etmiştir. Bu çalışmada yaş, medeni durum, ırk, eğitim, sağlık koşulları ve vücut ağırlığı gibi demografik özellikler kontrol edilmiştir.

İkinci çalışmada, Avrupa’daki araştırmacılar (Fransa, Birleşik Krallık, Hollanda ve Finlandiya dahil) farklı bir çalışmadan yaklaşık 8.000 katılımcının verilerini incelemiş ve 50, 60 ve 70 yaşlarında sürekli olarak altı saat veya daha az uyumanın, yedi saatlik normal uyku süresine kıyasla demans riskinde %30’luk bir artışla ilişkili olduğunu bulmuşlardır. Demans tanısı konulan ortalama yaş 77 idi. Bu çalışmada sosyodemografik, davranışsal, kardiyometabolik ve ruh sağlığı faktörleri kontrol edilmiştir, ancak katılımcıların çoğu beyaz, daha iyi eğitimli ve genel nüfusa göre daha sağlıklıydı. Buna ek olarak, katılımcıların yaklaşık yarısının uyku süreleri, anket verilerini doğrulayan giyilebilir bir ivmeölçer (vücut hareketlerini kullanarak uykularını takip eden bir cihaz) kullanılarak objektif olarak ölçülmüştür.

Orta yaşta yetersiz uyku bunamaya yol açabilir

Burada yeni olan, orta yaşlarda yetersiz uykunun bunama riskini artırmasıdır. Orta yaşta yetersiz uykunun pek çok nedeni vardır: vardiyalı çalışma, uykusuzluk, bakıcılık sorumlulukları, kaygı ve yetişmesi gereken tarihler bunlardan sadece birkaçıdır. Bunların hepsi kontrol edilebilir olmasa da bazıları kontrol edilebilir. Örneğin, her gece geç saatlere kadar çalıştığınız için şu anda sadece dört ila beş saat uyuyorsanız, alışkanlıklarınızı değiştirmek isteyebilirsiniz, aksi takdirde emekli olduğunuzda bunama riskiyle karşı karşıya kalırsınız!

Orta yaşlarda uyku ile ileri yaşlarda bunama arasındaki bu ilişki sadece klinik açıdan değil, bilimsel açıdan da önemlidir. Kötü uyku ve demans arasındaki ilişkiyi yorumlamaya çalışırken her zaman biraz tavuk-yumurta sorunu yaşanmıştır. Demansa neden olan gerçekten kötü uyku muydu, yoksa sadece erken demans semptomları mı kötü uykuya neden oluyordu? Başlangıçta orta yaşta – bazıları 50 yaş kadar genç – incelenen bireylere bakarak, kötü uykunun kişinin 25 yıl veya daha uzun bir süre sonra demans geliştirme riskini artırabileceğine dair artık daha fazla kesinliğe sahibiz.

Uyurken beyninizi yıkayın

Yetersiz uykunun bunama riskini neden artırdığı tam olarak anlaşılamamış olsa da, olası nedenlerden biri Alzheimer proteini beta amiloid birikimiyle ilgilidir. Beta amiloid, Alzheimer plaklarını oluşturmak üzere bir araya gelip kümelenen proteindir. Normal işlevinin ne olduğundan kimse tam olarak emin değildir, ancak beynin istilacı mikroorganizmalara karşı savunmasında rol oynadığına dair kanıtlar artmaktadır.

Gün boyunca hepimiz beynimizde bu beta amiloid proteininden bir miktar üretiriz. Ancak uyuduğumuzda beyin hücreleri ve bağlantıları gerçekten küçülür. Bu küçülme, beyin hücreleri arasında daha fazla boşluk sağlar, böylece beta amiloid ve gün boyunca biriken diğer maddeler dışarı atılabilir.

Teoriye göre, eğer yeterince uyumazsanız, beyninizin beta amiloid ve diğer maddeleri boşaltmak için yeterli zamanı olmayacaktır. Bu maddeler daha sonra bunamaya neden olana kadar günden güne birikmeye devam eder.

İyi haber

İyi haber şu ki, yeterli uyku alarak bunama riskinizi azaltabilirsiniz. Toronto ve Chicago’daki araştırmacılar tarafından yapılan bir çalışmada, genetik olarak Alzheimer’a yakalanma riski yüksek olan kişiler incelenmiştir. Daha iyi uykunun yalnızca klinik Alzheimer hastalığına yakalanma olasılığını azaltmakla kalmadığını, aynı zamanda beyinde Alzheimer hastalığında biriken başka bir madde olan yumak patolojisinin gelişimini de azalttığını buldular.

Sonuç olarak

Uyku, uyanık yaşamlarımızın önemli yönleri arasında sadece can sıkıcı bir kesinti değildir. Tıpkı doğru beslenmek ve egzersiz yapmak gibi, uyku da iyi bir beyin sağlığı için kesinlikle gereklidir. Bu iki yeni çalışma, yetersiz uykunun zararlı etkilerinin 50 yaşında (daha erken olmasa da) başlayabileceğini ve erken bunama ve ölüme yol açabileceğini göstermektedir. Ancak iyi haber şu ki, her gece kendinize altı ila sekiz saat uyku vererek bunama riskinizi azaltabilirsiniz. İhtiyacınız olan derin uykuyu vermedikleri için uyku haplarından kaçınmaya çalışın. Uyumakta güçlük çekiyorsanız, farmakolojik olmayan yaklaşımlar en iyisidir.