Genç galaksideki eski yıldız tozları ilk yıldızlara ışık tutuyor

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Gökbilimciler çok çok uzaklarda, evrendeki en eski yıldızlardan bazılarına ait antik yıldız tozlarıyla dolu genç bir galaksi tespit ettiler.

A2744_YD4 olarak adlandırılan tozlu galaksi, Avrupa Güney Gözlemevi’nin Şili’deki Atacama Büyük Milimetre/milimetre-altı Dizisi (ALMA) tarafından şimdiye kadar gözlemlenen en genç ve en uzak galaksidir. A2744_YD4’ün ESO bilim insanları tarafından hazırlanan videosunu burada görebilirsiniz.

A2744_YD4, Dünya’dan yaklaşık 13 milyar ışık yılı uzaklıkta, Sculptor takımyıldızında, Pandora’nın Kümesi olarak bilinen bir grup galaksinin arkasında yer almaktadır. Pandora Kümesi’nin etrafındaki tüm yerçekimi, yerçekimsel mercekleme olarak bilinen bir süreçle ışığı büyüterek gökbilimcilerin A2744_YD4’ü görmelerine yardımcı oldu.

Yeni keşfedilen galaksi çok uzakta olduğu için, gökbilimciler onu evren sadece 600 milyon yaşındayken göründüğü gibi görüyorlar. Bilim insanları evrenin yaklaşık 13,8 milyar yaşında olduğunu tahmin ediyor, bu nedenle A2744_YD4’ten gelen ışık ALMA teleskop dizisine seyahat ederek neredeyse bir sonsuzluk geçirdi.

Gökbilimciler bu mesafeyi doğrulamak için ESO’nun Çok Büyük Teleskobu’nda bulunan ve X-shooter olarak bilinen bir spektrograf aracına başvurdular. Bu araç, boyut ve bileşim gibi özellikleri belirlemek için yıldızlardan gelen ışığı analiz eder.

University College London’dan baş araştırmacı Nicolas Laporte yaptığı açıklamada, “A2744_YD4 sadece ALMA tarafından gözlemlenen en uzak galaksi olmakla kalmıyor, aynı zamanda bu kadar çok tozun tespit edilmesi erken süpernovaların bu galaksiyi çoktan kirletmiş olması gerektiğini gösteriyor” dedi.

Yıldızlar süpernova patlamalarıyla öldüklerinde, arkalarında daha sonra yeni yıldızlar, gezegenler ve diğer gök cisimlerini oluşturabilecek toz ve gaz bulutları bırakırlar. Dolayısıyla gökbilimciler bu eski yıldız kalıntılarını şimdiye kadar görülen en genç galaksilerden birinin içinde bulduklarında, bu keşif sürpriz oldu. Evrenin ilk günlerinde, ilk nesil yıldızlar henüz patlamamışken, etrafta henüz çok fazla yıldız tozu yoktu.

ESO yetkilileri yaptıkları açıklamada, “Evrenin erken dönemlerindeki tozun tespiti, ilk süpernovaların ne zaman patladığına ve dolayısıyla ilk sıcak yıldızların evreni ışıkla yıkadığı zamana ilişkin yeni bilgiler sağlıyor” dedi. “Bu ‘kozmik şafağın’ zamanlamasını belirlemek modern astronominin kutsal kâselerinden biridir ve erken yıldızlararası toz çalışmasıyla dolaylı olarak araştırılabilir.”

A2744_YD4 galaksisi bu yıldız tozundan 6 milyon güneş yapmaya yetecek kadar barındırıyor gibi görünürken, galaksinin yıldızlarının kütlesi güneşin kütlesinin 2 milyar katına ulaşıyor. A2744_YD4’teki bebek yıldızlar yılda 20 güneş kütlesi oranında ortaya çıkmaktadır ki bu Samanyolu’ndaki mevcut yıldız oluşum hızından 20 kat daha hızlıdır.

ESO ve University College London’dan çalışmanın ortak yazarı Richard Ellis yaptığı açıklamada, “Bu oran bu kadar uzak bir galaksi için alışılmadık değil, ancak A2744_YD4’teki tozun ne kadar hızlı oluştuğuna ışık tutuyor” dedi. “Dikkat çekici bir şekilde, gerekli süre sadece yaklaşık 200 milyon yıldır – yani bu galaksiye oluşumundan kısa bir süre sonra tanık oluyoruz.”

Araştırmacılar, bunun A2744_YD4’ten gelen ışığın ALMA’nın teleskop dizisine ulaşmasından 200 milyon yıl önce yıldızların oluşmaya başladığı anlamına geldiğini ve gökbilimcilerin görebildiği yıldız tozunun evrendeki en eski yıldızlardan bazılarının kalıntıları olduğunu söyledi.

Ellis, “ALMA ile, bu erken zamanlarda benzer galaksilerin daha derin ve daha kapsamlı gözlemlerini yapma olasılığı çok umut verici” dedi.